रक्सौल। बिहारको रक्सौलदेखि नेपालको काठमाडौँसम्म नयाँ रेलवे लाइन बिछ्याउने तयारी भइरहेको छ। यसले नयाँ दिल्लीलाई काठमाडौँसँग सिधै रेल सेवाद्वारा जोड्नेछ। यो परियोजनामा नेपाली ४० हजार करोड रुपैयाँभन्दा बढी लागत लाग्नेछ।निकट भविष्यमा नयाँ दिल्लीबाट काठमाडौँसम्म सिधा रेल सेवा हुन सक्छ। बिहारको रक्सौलदेखि नेपालको काठमाडौँसम्म नयाँ रेलवे लाइन बिछ्याउने तयारी अन्तिम चरणमा छ। २५,००० करोड रुपैयाँको लागतमा १३६ किलोमिटर लामो ट्र्याक बिछ्याइनेछ जसमा १३ वटा रेलवे स्टेशनहरू हुनेछन्। रक्सौल हाल दिल्लीसँग सिधै जोडिएको छ ,नयाँ रेलवे लाइन निर्माण पछि देशको राजधानी काठमाडौँसँग पनि जोडिनेछ।
कोंकण रेलवे कर्पोरेशन लिमिटेडले रक्सौल-काठमाडौं लाइनको लागि अन्तिम भूमि सर्वेक्षण (FLS) सुरु गरेको छ। सर्वेक्षणको काम एक वर्षमा पूरा हुनेछ। सर्वेक्षणमा रेलवेले ३७ करोड रुपैयाँ खर्च गर्नेछ। रेलवे लाइनको डीपीआर एफएलएस रिपोर्टको आधारमा तयार गरिनेछ। त्यसपछि ट्रयाक बिछ्याउनको लागि टेन्डर प्रक्रिया हुनेछ। वास्तवमा, सन् २०२३ मा रक्सौल-काठमाडौं १३६ किलोमिटर लिंक रेलवे लाइन सर्वेक्षण गरिएको थियो। त्यतिबेला यो परियोजनामा लगभग २५ हजार करोड रुपैयाँ लाग्ने अनुमान गरिएको थियो। अब अन्तिम डीपीआर तयार भएपछि परियोजनाको मूल्य थोरै बढ्न सक्छ। नयाँ दिल्लीलाई काठमाडौँसँग रेलमार्ग जोड्ने अभ्यास सन् २०२२ मा सुरु भएको थियो।
रेलवे बोर्डका अधिकारीहरूका अनुसार अन्तिम सर्वेक्षण सुरु भइसकेको छ। यसमा, जग्गाको सम्भाव्यता र उपलब्धता हेरिएको छ। दिल्लीदेखि रक्सौलसम्म पहिले नै रेलवे ट्र्याक छ। दिल्लीलाई काठमाडौँसँग जोड्न रक्सौलदेखि काठमाडौँसम्म १३६ किलोमिटरको नयाँ लाइन बिछ्याउनु पर्नेछ। यस सम्बन्धमा पूर्वी मध्य रेलवेका उप-सीभीओ इन्जिनियरिङ सचिव मन्टु कुमारले एक प्रतिवेदन जारी गरेका छन्।
रक्सौलबाट २-३ घण्टामा काठमाडौं पुग्न सकिन्छ।
नयाँ रेलवे लाइन निर्माणसँगै, भारतले नेपालसँग व्यापार बढाउन सडक मार्गसँगै रेल मार्ग पनि प्रयोग गर्नेछ। नेपालको सिमानामा रहेको रक्सौल रेलवे स्टेशन दिल्लीसँग सिधै जोडिएको छ। भारतले रक्सौलदेखि काठमाडौँसम्म केवल १३६ किलोमिटर नयाँ रेलमार्ग निर्माण गर्नुपर्नेछ। रक्सौलबाट काठमाडौंको दूरी लगभग १३६ किलोमिटर छ। अहिले सडक मार्गबाट यो दूरी पार गर्न ५ देखी ८ घण्टा सम्म लाग्छ। रेलवे लाइन तयार भएपछि, यो दूरी दुई-तीन घण्टामा पार गर्न सकिन्छ।
नयाँ रेलवे लाइन निर्माणबाट भारत र नेपाल दुवैलाई फाइदा हुनेछ।
१. पर्यटन: भारतीय पर्यटकहरूले नेपालको पोखरा, काठमाडौं, फेवा ताल, गुप्तेश्वर गुफा, चन्द्रागिरी पहाडका साथै सगरमाथा आधार शिविर ट्र्याक, अन्नपूर्ण आधार शिविर ट्र्याकको भ्रमण गर्छन्। जबकि नेपाली पर्यटकहरू भारतको वैशाली, केसरिया र राजगीरमा आउँछन्।
२. सांस्कृतिक: भारतीयहरूका लागि नेपालको पशुपतिनाथ मन्दिर,मुक्तिनाथ मन्दिर, जनकपुर, पोखरा र बागलुङको कालिका मन्दिर आस्थाका केन्द्र हुन् भने सीतामढी, खगेश्वरनाथ मन्दिर, बाबाधाम, केदारनाथ नेपालका जनताका लागि आस्थाका केन्द्र हुन्।
३. आर्थिक: हाल, दुई देशहरू बीचको व्यापारको एक मात्र माध्यम सडक हो, जसमा धेरै पैसा लाग्छ र धेरै समय लाग्छ। रेल सेवा मार्फत यो सुविधा बढ्नेछ र भारतबाट निर्यात हुने सामानहरू नेपालसम्म सजिलै पुग्न सक्नेछन्।
४. राजनीतिक: नेपाल भारतको स्वाभाविक मित्र रहेको छ। वर्तमान विश्वव्यापी परिस्थितिमा एक अर्कोको आवश्यकता रहेको देखिनछ ।
साभार हिंदुस्तान
